Tips & ervaringsverhalen

Evenwicht werkt voor mij eigenlijk altijd twee kanten op. Het is alles of niks. Ik ben volledig in evenwicht, of ik ben uit evenwicht. Ik voel mij heel goed, of ik voel mij echt slecht. Het uit evenwicht raken is vaak maar een korte periode, een periode waarbij de spiraal snel naar beneden kan gaan.

Het voelt soms alsof ik met een stok over een koord loop boven een ravijn, en af en toe zet er een windje op dat mij uit balans kan brengen. Soms gaat het goed, soms gaat het niet goed. En ondertussen dan zie ik de mensen naast mij lopen, in dezelfde wind, maar zij lopen rustig over een soort stabiele stoep heen, vol in balans alsof er niks aan de hand is. Dit kan dan best wat frustratie opleveren af en toe.

Wanneer een zuchtje wind mij uit balans brengt kan dit er soms voor zorgen dat ik hele rare bewegingen maak om maar in balans te kunnen blijven. Deze bewegingen kunnen soms enorm onvoorspelbaar zijn. Dit is niet makkelijk voor mijzelf, maar ook niet voor de mensen om mij heen. Daarom is evenwicht houden zo ontzettend belangrijk.

Evenwicht door de jaren heen
Het evenwicht behouden is sinds mijn jeugd al een enorme uitdaging, al viel dat in het begin nog wel mee. Op de basisschool word je leven vaak nog bepaald door je omgeving, je ouders bijvoorbeeld. Ik had in mijn jeugd een vaste structuur. Het leven was bij wijze van spreken: opstaan, naar school, spelen, eten, nog meer spelen en dan slapen.

Op de middelbare school werd het al veel moeilijker om in evenwicht te blijven. Het viel mij toen al op dat het mij veel meer moeite koste om de dingen te doen die anderen ogenschijnlijk makkelijk(er) deden. Iedere dag had ineens een andere structuur: een ander schoolrooster, dan weer vroeg beginnen, dan weer laat beginnen, huiswerk maken buiten school, sociale contacten onderhouden, een bijbaantje, sporten, noem maar op. Er zijn in deze periode veel momenten geweest waarbij ik echt ervaarde dat het evenwicht volledig zoek was. Dit heeft er uiteindelijk ook toe geleid dat ik het examenjaar van het VWO twee keer moest doen. Dit zorgde ervoor dat mijn zelfvertrouwen bijna tot een dieptepunt daalde.

Het moeite hebben met het behouden van evenwicht heeft mij doen besluiten om een stap opzij te doen. Na het behalen van mijn vwo-diploma ben ik daarom niet naar de universiteit gegaan. In plaats van het volgen van een opleiding op de TU in Delft koos ik ervoor om thuis te blijven wonen en de opleiding op hbo-niveau te volgen in Leeuwarden. Dat ik niet naar de universiteit ben gegaan vond ik in het begin enorm lastig. Ik moest de droom loslaten waar ik zeven jaar naartoe had gewerkt. Ik moest afwijken van de norm. Maar het is de meest verstandige keuze geweest. Door een opleiding te volgen die (iets) onder mijn niveau lag had ik meer tijd en energie over. Tijd en energie die ik meer dan nodig had om in evenwicht te blijven. 

Vanuit ontwrichting terug naar evenwicht
Het vervelende van periodes waarbij het evenwicht langzaam zoek begint te raken is het gevoel dat het echt allemaal door mijn vingers glipt. Helaas zijn het vaak de belangrijkste (executieve functies en) vaardigheden die vaak als eerst wegvallen. Het evenwicht dat ik had, en de manieren om het in stand te houden, zijn ineens niet meer voldoende. Zeker nadat ik er een periode lang uit ben geweest kan dit een enorme klap voor mijn zelfvertrouwen zijn, en word ik angstig dat ik weer zo ver weg ga zakken. 

Om het evenwicht in mijn leven terug te winnen en te behouden doe ik verschillende dingen. Ik bouw zekerheid in mijn leven in, maak het leven voor mezelf een stuk voorspelbaarder. Ik weet inmiddels van mezelf dat ik veel behoefte heb aan structuur. Ik heb mijn structuur dan ook weggezet in verschillende basisfundamenten volgens Geef me de 5. Eigenlijk geldt, hoe gek het ook klinkt, hoe meer structuur ik heb, hoe flexibeler en veerkrachtiger ik kan zijn en hoe meer ruimte er is voor nieuwe dingen. Ik zorg er daarnaast voor dat wanneer het wel even te veel is, ik mezelf even terugtrek door even te gaan wandelen, of ik teken mijn hoofd even uit op een stuk papier of mijn whiteboard. Sporten helpt daarnaast ook goed, net als gezond eten en voldoende slaap.

‘Hoe het hoort’ vs. ‘Wat werkt wel’
Door de jaren heen, en aan de hand van mijn diagnose autismespectrumstoornis, ben ik mijzelf door en door leren kennen. Inmiddels weet ik wat voor mij belangrijk is om te doen om het evenwicht in mijn leven te behouden. De focus ligt daarbij vooral op wat ik wel kan, in plaats van wat ik niet kan. Zo heb ik door mijn diagnose meer inzicht gekregen in waarom ik het altijd lastig heb gevonden om aan de verwachtingen van de maatschappij te voldoen. Ik heb dit inmiddels kunnen accepteren, waardoor het veel beter lukt om mijn authentieke zelf te blijven. Ik hoef mij niet meer te conformeren aan de maatschappij, ik hoef mij alleen maar te conformeren aan wat goed is voor mezelf. Zo heb ik bijvoorbeeld nagenoeg al mijn sociale media verwijderd, dit zorgt er alleen al voor dat ik veel minder prikkels binnenkrijg op een dag. 

Ik ben mij er inmiddels namelijk bewust van geworden dat ik gewoonweg niet alles zelfstandig kan doen, maar dit hoeft gelukkig ook niet. Om het evenwicht te kunnen bewaren is het af en toe gewoon handig, of misschien zelfs nodig, om hulp te vragen. Zo krijg ik veel ondersteuning vanuit mijn systeem, van vriend en familie, maar bijvoorbeeld ook wekelijks bezoek van een sociaal werker. Met het vragen om hulp had ik in het verleden veel moeite, maar inmiddels heb ik ervaren dat het alleen maar kan helpen. Ik zie het hebben van hulp dan ook niet als zwakte, maar het kunnen en durven vragen om hulp juist als een van mijn sterktes. 

Ik haal de overkant wel
Ik weet dat het behouden van mijn evenwicht boven het ravijn altijd lastig zal blijven, maar door te focussen op wat ik kan, door mijn authentieke zelf te blijven, vooral te kijken naar wat voor mij werkt, en met de hulp van de mensen om mij heen, ongeacht hoe sterk de wind ook zal zijn, ik heb al het vertrouwen dat ik de overkant wel ga halen.